تعیین زمان بهینه‌ماند در مدیریت سطح ایستابی به منظور کاهش تلفات نیتروژن در اراضی کشاورزی زه‌دار

مدیریت سطح ایستابی یکی از راه‌حل‌های عمده در مدیریت جامع منابع آب معرفی شده است. این روش می‌تواند نقشی مهم در حفظ آب، بالابردن راندمان آبیاری، حفظ مواد غذایی خاک، و در نهایت حفظ کیفیت آب‌های سطحی پایین‌دست و آب‌های زیرزمینی ایفا کند. در این زمینه، مطالعه‌ای آزمایشگاهی دربارة اثر مدیریت سطح ایستابی بر کنترل آب‌شویی و تخلیة نیتروژن در خاک لوم شنی انجام شد. سطح ایستابی در عمق 30 سانتی‌متری از سطح خاک با سه زهکش با عمق نصب 80 سانتی‌متر کنترل شد و حجم و کیفیت زه‌آب خروجی از نظر ترکیبات مختلف نیتروژن شامل نیتریت، نیترات، آمونیوم، و آمونیاک در زمان‌های ماند 2 و 4 و 5 روز در مدل فیزیکی ارزیابی شد. نتایج نشان داد کاهش 4/29 درصدی زه‌آب خروجی در مدت زمان ماند 5 روز و کاهش 2/27 درصدی غلظت نیترات خروجی در مدت زمان 4 روز نسبت به زهکشی آزاد است. همچنین با مقایسة آماری نتایج، بهترین زمان کنترل سطح ایستابی 4 روز (معادل 80 درصد حداکثر زمان ممکن ماندابی) به‌دست آمد. با توجه به یافته‌های پژوهش حاضر، مدت زمان ماند در سیستم‌های نوین زهکشی یکی از متغـیرهای مدیـریـتی است و در صورت استفادة صحیح و به‌هنگام از این شیوة مدیریتی، با افزایش کارایی مصرف آب و کود، می‌توان به توسعة کشاورزی پایدار و بهبود شرایط منابع آب و محیط زیست امیدوار بود.